Sıfat ve Zamir
Sıfat ve zamir, dilbilgisinde sıklıkla karıştırılan iki önemli konudur. Bu karışıklığın önlenebilmesi için sıfat ve zamiri iyi bir şekilde kavramak gereklidir. Sıfatlar, diğer adıyla "ön ad", isimlerin çeşitli yönlerden niteliklerini belirtirken, zamirler adların yerine geçer. Bu iki konuyu örneklerle destekleyerek açıklamak, aralarındaki farkı anlamak açısından önemlidir. Sıfatlar ve zamirler arasında temel fark, sıfatların isimleri nitelendirirken, zamirlerin isimlerin yerini almasıdır. Ayrıca, bazı ekler ve kelimeler hem sıfat hem de zamir olarak kullanılabilmektedir.
Sıfat Nedir?
Sıfatlar, adların önüne gelerek, çeşitli yönlerde niteleyen ve belirten sözcük türleridir. İsimleri, durum, biçim, sayı, işaret, renk ve soru bakımından niteleyen sözcük gruplarıdır. Sıfatların çoğulları bulunmaz ve hal eki almazlar. Sıfat çeşitleri şu şekildedir: - Niteleme Sıfatları: Bir ismin önüne gelerek onu renk, biçim, durum bakımından niteleyen sıfat türüdür. Niteleme sıfatları, isimlere sorulan "nasıl" sorusuna cevap verir. Örnek: Çocuğun elindeki mavi balon rüzgârda uçtu. Genç adam elleri ceplerinde yürüyordu.
- Belirtme Sıfatları: Adların önüne gelerek işaret, sayı ve soru yönünden niteleyen sıfat türüdür. Belirtme sıfatları, isimlerin geçici özelliklerini niteler ve kendi içinde dört gruba ayrılır.
- Soru Sıfatları: Adların niteliklerini soru yoluyla belirten belirsiz sıfat türüdür. Örnek: Nasıl kitapları okumayı seversin?
- Sayısal Sıfatlar: Adların sayılarını, sıralarını belirten sıfat türüdür. Örnek: Bu Adana'daki ikinci günümüz.
- Belgisiz Sıfatlar: İsimlerin önüne gelerek onları sayı, ölçü, miktar yönünden belirsiz bir şekilde niteleyen sıfat türüdür. Örnek: Birçok öğrenci ödevlerini yapmıştı.
- İşaret Sıfatları: İsimleri işaret yönünden niteleyen sıfat türüdür. Örnek: Eskiden şu sokakta arkadaşlarımla top oynardık.
Zamir Nedir?
Zamirler, cümlelerde adların yerine kullanıldığında cümlede herhangi bir anlam bozukluğu yaratmayan isim soylu kelimelerdir. Zamirler, bir veya birden fazla adın yerine kullanılabilir ve isim çekim eklerini alabilirler. Zamir çeşitleri şu şekildedir: - Kişi Zamirleri: İnsan isimlerinin yerine kullanılan ve cümlede herhangi bir bozukluk yaratmayan zamir türüdür. Altı tane kişi (şahıs) zamiri (Ben, sen, o, biz, siz, onlar) bulunmaktadır. Örnek: Onun çantasını çok beğendim.
- İşaret Zamirleri: İsimleri işaret yoluyla gösteren zamir türüdür. Örnek: Bu alışveriş listemiz.
- Belgisiz Zamirler: Birden fazla adın yerini tutan veya hangi adın yerini tuttuğu belli olmayan zamir türüdür. Örnek: Bazıları beni hiç dinlemiyor.
- Soru Zamiri: Sorularla isimlerin yerini tutabilen zamir türüdür. Örnek: Bu hediyeyi sana kim aldı?
- İyelik Zamiri: Ek durumundaki zamirler grubundadır. İyelik ekleri, isimlere gelerek şahsa ait olduğunu bildiren zamirdir. Örnek: Kitap-ım, balon-um.
- İlgi Zamiri: Cümlede daha önceden bahsedilmiş bir adın yerine kullanılan -ki ilgi zamiri olarak kullanılır. Bu ek ada bitişik yazılır. Örnek: Benimki kayboldu, senin kutunu kullanabilir miyim?
|
Çinuçin
23 Temmuz 2024 SalıSıfatların çoğulları bulunmaz ve hal eki almaz demissiniz ama neden bazen çok güzel kitaplar gibi örneklerde kullanıyoruz?
Cevap yazAdmin
23 Temmuz 2024 SalıMerhaba Çinuçin,
Güzel bir noktaya değinmişsiniz. Sıfatlar tek başlarına çoğul eki almazlar ve hal eki de almazlar. Ancak, "çok güzel kitaplar" ifadesinde olduğu gibi, sıfatlar nitelendirdikleri isimlerle birlikte kullanıldığında, ismin çoğul olmasına bağlı olarak sıfat da çoğulmuş gibi gözükebilir. Yani burada "çok güzel" sıfatı "kitaplar" ismini niteliyor. Sıfatın kendisi değil, nitelediği isim çoğul olduğu için bu şekilde kullanılır. Umarım açıklayıcı olmuştur.
Sevgiler,