İsim Sıfat Zarf Çeşitleri ve Kullanımı
08 Temmuz 2024

İsim Sıfat Zarf Çeşitleri ve Kullanımı

İsim, Sıfat ve Zarf

Türkçe sözcüklerin anlam ve görev bakımından çok yönlü incelenmesini sağlar. Sözcük türleri bakımından isim, sıfat, zarf ve zamir, isim soylu sözcük grubunda yer alır. Her biri kendi içinde gruplara ayrılır.

İsim (Ad)

Varlıkları ve kavramları karşılayan sözcüklere isim denir. İsimler farklı yönlerden incelenir:

Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler

Cins İsim

Aynı türden varlıkları karşılayan isimlerdir. Bu varlıkların benzerleri çevrede fazlası ile bulunur: Ağaç, kitap, araba.

Özel İsim

Tek olan, benzeri bulunmayan isimlerdir. Baş harfleri her zaman büyük harf ile yazılır. Yer isimleri (İstanbul, Ağrı Dağı), kişi isimleri (Burcu), ülke isimleri (Türkiye), kitap, dergi, gazete isimleri (Kafa, Star), kurum isimleri (İstanbul Üniversitesi), din ve mezhep isimleri (İslamiyet). Bir isim her zaman özel isim olamaz veya her zaman cins isim olamaz. 'Mevsimlerden baharı severim.' cümlesinde 'bahar' cins isimdir fakat 'Bahar, benim en sevdiğim arkadaşım.' cümlesinde 'Bahar' özel isim olur.

Karşıladığı Varlığın Sayısına Göre

Tekil İsim

Sayı bakımından tek bir varlığı karşılayan isimlerdir: Ev, arsa.

Çoğul İsim

Sayı bakımından birden fazla varlığı karşılayan isimlerdir. Adlara -ler, -lar ekleri getirilerek yapılır: Evler, arsalar.

Topluluk İsmi

Çoğul eki almadan birden fazla varlığı karşılayan isimlerdir: Halk, millet, ordu.

Varlıkların Niteliklerine Göre

Somut İsim

Beş duyu organından en az birisi ile algılanabilen isimlerdir: Ses, parfüm.

Soyut İsim

Beş duyu organı ile algılanamayan isimlerdir: Rüya, özlem.

Sıfat (Ön Ad)

İsimleri niteleyen ya da belirleyen sözcüklere sıfat denir. Tek başlarına kullanılmaz, varlıklar ile ortaya çıkar. Sıfat türleri şunlardır:

Niteleme Sıfatları

Varlıkların yapısal özelliklerini ortaya koyan sıfatlardır. İsme sorulan 'nasıl' sorusuna yanıt verir: 'Solmuş yapraklar yere döküldü.' cümlesinde 'solmuş' sözcüğü yaprağın nasıl olduğunu anlatır.

Belirtme Sıfatları

Varlıkların diğer varlıklara ilgileri neticesinde aldığı nitelikleri belirten sıfatlardır. Kendi içinde dört başlık altında incelenir:

İşaret Sıfatı

Varlıkların bulunduğu yerleri gösteren sıfatlardır. İsme 'hangi' sorusunun sorulması ile bulunur: Bu, şu, o.

Bazı işaret sıfatları yer bildirir ve bu sıfatlar genelde -ki ekini alır: Buradaki, şuradaki, oradaki, beriki, öteki.

Sayı Sıfatları

İsimlerin sayısal niteliklerini bildiren sıfatlardır. Birkaç çeşit sayı sıfatı vardır:

  • 'Yüz kişi var.' cümlesinde 'yüz' asıl sayı sıfatıdır.
  • 'Yüzüncü kişi girdi.' cümlesinde 'yüzüncü' sıra sayı sıfatıdır.
  • 'Konsere giriş yüzer kişi şeklinde oldu.' cümlesinde 'yüzer' üleşme sıfatıdır.
  • 'Yüzde bir olasılıkla gideceğim.' cümlesinde 'yüzde bir' kesir sayı sıfatıdır.
  • 'Çeyrek ekmek aldım.' cümlesinde 'çeyrek' kesir sayı sıfatıdır.

Belgisiz Sıfat

İsimlerin nicelik bakımından belirsizliklerini anlatan sıfatlardır: Az, çoğu, başka, hiçbir, kimi, birkaç, birtakım, diğer, herhangi bir, biraz, bütün.

Soru Sıfatı

İsimlerin özelliğini, herhangi bir niteliğini belirten sıfatlardır: Hangi, kaç, nasıl, ne, nerede gibi.

Zarf (Belirteç)

Fiillerin niteliğini belirten sözcüklere zarf denir. Zarf türleri şunlardır:

Durum Zarfları

Fiilin durumunu, nasıl yapıldığını anlatan zarflardır. Fiile sorulan 'nasıl' sorusuna yanıt verir: 'Burcu, hızlı konuşuyor.' cümlesinde 'hızlı' durum zarfıdır.

Zaman Zarfı

Fiilin ne zaman yapıldığını anlatan sözcüklerdir. Fiile sorulan 'ne zaman' sorusuna yanıt verir: 'Yarın gezmeye gideceğiz.' cümlesinde 'yarın' zaman zarfıdır.

Yer-Yön Zarfı

Fiillerin yöneldiği yeri anlatan sözcüklerdir: İleri, geri, beri, aşağı, yukarı, öte.

Miktar Zarfı

Bu zarf 'ne kadar' sorusuna yanıt verir: Biraz, fazla, pek, daha, en.

Soru Zarfı

Fiilleri soru yönünden etkileyen sözcüklerdir: Nasıl, ne zaman, ne kadar, neden, niçin.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Sıfat Çeşitleri Nelerdir?

Sıfat Çeşitleri Nelerdir?

Editörün Seçtiği

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Sıfat Yapan Ki Kullanımı

Sıfat Yapan Ki Kullanımı

Allahın Sıfatları ve Anlamları

Allahın Sıfatları ve Anlamları

Adlaşmış Sıfat Fiil Kullanımı ve Örnekleri

Adlaşmış Sıfat Fiil Kullanımı ve Örnekleri

Sıfatlar ve Çeşitleri Nelerdir?

Sıfatlar ve Çeşitleri Nelerdir?

Allahın Zati Sıfatları ve Anlamları

Allahın Zati Sıfatları ve Anlamları