Sıfat Ön Ad Çeşitleri

Sıfat Ön Ad

Sıfat ön ad, varlıkları ve isimleri detaylandırmak için kullanılan sözcüklerdir. Bir nesnenin rengini, kokusunu, görünüşünü, iç dünyasını, sayısını, şeklini, biçimini ve nesneye dair hemen hemen her şeyi sıfat ön ad ile öğrenmek mümkündür. Sıfat ön ad her zaman bilgi verilmek istenen ismin başına gelerek tamlama oluşturur. Bu nedenle sıfatın diğer adı ön addır. Örneğin; eski bir kupa, güzel kadın, sade kahve.

Sıfat ön adlar, niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olarak iki ana gruba ayrılır. Bu grupların alt kategorileri de mevcuttur.

Niteleme Sıfatları

Niteleme sıfatları, varlıkların biçimlerini, durumlarını, renklerini, görünüşlerini ve daha çok "nasıl?" sorusuna cevap verecek şekilde betimleyen sözcüklerdir.

Örnek: Nasıl bir kavanoz? Dolu bir kavanoz.

Belirtme Sıfatları

Belirtme sıfatları, sayı, işaret, soru ve belgisizlik olarak varlıkları betimleyen sözcüklerdir. Dört gruba ayrılırlar:

İşaret Sıfatları: Nesneleri "hangi?" sorusuna verilen cevaplar ile betimleyen sözcüklerdir. Örneğin; bu kalem, şu manzara, o adam.
Sayı Sıfatları: Asıl sayı, sıra sayı, üleştime sayı ve kesir sayı olarak dört gruba ayrılırlar. Örneğin; asıl sayı: 1 kitap, sıra sayı: ikinci raf, üleştime sayı: üçer hafta, kesir sayı: 1/4 bardak.
Belgisiz Sıfatlar: Nesneleri sayı ve miktarı kesin olmamakla beraber belirten sözcüklerdir. Örneğin; birkaç not, her insan.
Soru Sıfatları: Nesneleri soru kelimeleri ile betimleyen sözcüklerdir. Bu tür sıfat ön ad tamlamalarında cevap yine sıfat ön ad tamlaması olur. Örneğin; hangi kanal? Önümüzdeki kanal. Kaç kere? Bir kere.

Bir sıfat ön ad hem belirtme hem de niteleme anlamında kullanılabilir. Örneğin; güzel bir kadın, bu küçük not defteri.

Adlaşmış Sıfat Ön Ad

Niteleme şeklinde kullanılan sözcüklerle isim kalktığı durumlarda tamlama düşer ve sıfat ön ad saf haliyle betimleme yapar. Örneğin; "kırmızı ceketler" yerine "kırmızılar" kullanımı, "acılı sos" yerine "acılı" kullanımı.

Sıfat Ön Adlarda Anlam Özellikleri

Aşağıdaki şekilde örnekleriyle sıralanabilir:

Küçültme: -ce, -cık, -mtırak gibi ekler ile küçültme yapmak. Örneğin; ufacık ev, ufacık avlu, beyazımtırak panjur.
Pekiştirme: P, r, s, m harflerini araya koyarak ve sözcük tekrarı ile anlamca güç katar. Örneğin; sapsarı ev, bembeyaz duygular, basbayağı aşk, büyük büyük yollar.
Derecelendirme: Pek, daha, çok gibi sözcüklerle kıyaslamaya yönelik yapılır. Örneğin; daha fazla, en iyi, pek güzel.

Sıfat ön adlar, dilin zenginliğini ve ifade gücünü artıran önemli unsurlardır. Varlıkların detaylı bir şekilde betimlenmesini sağlarlar ve bu sayede anlatımın daha canlı ve anlaşılır olmasına katkıda bulunurlar.