Allah'ın SıfatlarıAllah Teâlâ'nın insanların doğru yola ilerlemelerini sağlamak için Kur'an-ı Kerim'de sunduğu sıfatlar vardır. Bu sıfatlar, insanlığa yol göstererek hatalardan uzak durmalarına vesile olur. Allah'a iman edip O'nun yüceliği hakkında bilgi sahibi olmak ve bu yüceliği kabul etmek, O'nun varlığını eksikliklerden yüce tutarak inkâr etmemek önemlidir. Dünyada ve ahirette Allah'ın şanına layık olan sıfatları bilmek ve bu sıfatlara kalben uyum sağlamak tüm insanlığın üzerine düşen bir görevdir. Allah'ın sıfatları ezeli ve ebedi nitelikteki sıfatlardır. O'na ait bu sıfatların başı ve sonu yoktur. Yüce Rabbin tüm insanlığa sunduğu sıfatların insan sıfatlarına benzer bir yanı yoktur. İsim açısından her ne kadar benzerlik varsa da Allah'ın iradesi, ilmi ve kelamı bizim irade, ilim ve kelamımıza benzemez. Biz Yüce Rabbin mahiyetini ve zatını bilip kavrayamadığımız için O'nun isimlerini ve sıfatlarını biliriz. Müslüman olan herkesin Rabbin tüm kemal sıfatlarına sahip olduğunu ve noksan sıfatlardan uzak olduğunu bilmesi farzdır. Allah'ın Selbi (Tenzihi) SıfatlarıAllah'ın sıfatları, son ve noksan gibi kavramlardan Allah'ı tenzih edilmesi gerektiğini belirterek insanlığa yol gösterir. Selbi sıfatların diğer bilinen adları 'Tenzihi ve Zati' sıfatlardır. Bu sıfatlar Allah'ın eksikliklerden münezzeh olduğunu ifade eder. VücudAllah Teâlâ'nın varlığını ifade eden bir zatî sıfattır. 'Var olmak' anlamına gelen bu sıfat ile belirtilen esas: Rab vardır. Varlığı başkasından gelmemekle birlikte zatının gereği olarak ezelidir, zorunludur. Vücudun zıddı anlamında varlığını sürdüren yokluk durumu Allah hakkında düşünülemez. O hep vardır. Yerin ve göğün sahibi O'dur. KıdemYüce Allah'ın başlangıcının olmaması anlamını ifade eder. Ezeli olan Rabbin varlığının evveli yoktur. O zamanı yarattığından ötürü söz konusu bu zamanda henüz var olmaması mümkün değildir. Zaman zarfında ne kadar geriye gidilirse gidilsin O'nun var olmadığı bir an katiyen düşünülemez. O, sonradan meydana gelen bir varlık değildir. Kadim bir varlıktır. Kıdem sıfatının zıt niteliğinde olan sonradan meydana gelme durumu Allah hakkında kesinlikle düşünülemez. BekaAllah Teâlâ'nın her daim var olmasını ve sonunun olmamasını belirten bir sıfattır. Yeri ve gökyüzünü yaratan Rabbin sonu yoktur. Ezeli var olanın ebedi bir şekilde varlığını sürdürmesi de zorunludur. Beka'nın zıttı olan son olmak O'nun hakkında hiçbir zaman düşünülemez. Her ne kadar ileri yönde gidilirse gidilsin Allah'ın varlığının olmayacağı bir an dahi düşünülemez. O, ilk ve sondur. VahdaniyyetRabbin tek olması anlamına gelen bir zatî sıfattır. Yüce Rabbin zatında, fiillerinde, sıfatlarında ve işlerinde tek olup eşi benzerinin ve ortağının olmamasını belirtir. Vahdaniyyet'in zıt kavramı olan birden çok olmak, benzeri ve eşi bulunmak gibi hususların Allah hakkında düşünülmesi katiyen imkânsızdır. Muhalefetün lil havadisAllah'ın sonradan vücut bulan varlıklara benzememesini belirten bir sıfattır. Rab, zatında ve sıfatında hiçbir mahlukun sıfat ve zatına benzemez. Muhalefetün lil havadis zıddı olan denklik ve sonradan meydana gelene benzemek Allah hakkında hiçbir yönden düşünülemez. Kıyam bi nefsihiAllah'ın varlığının kendinden olmasını ve var olmak amacıyla başka bir varlığa ihtiyaç duymamasını belirten bir sıfattır. Yüce Rab zatı ile kaimdir. Meydana gelmek için bir yaratıcıya, zamana, sebebe ve mekâna muhtaç değildir. Zira O her türlü ihtiyaçtan münezzehtir. Kıyam bi nefsihinin zıttı olan muhtaç olmak kavramı Allah hakkında asla düşünülemez. Allah'ın Sübuti SıfatlarıAllah'ın sübuti sıfatları, O'nun güzel ve mükemmel sıfatlarını ifade eder. Bu sıfatlar, Allah'ın zatına ve fiillerine dair olumlu özelliklerdir. İşte Allah'ın sübuti sıfatlarının bazıları:
Allah'ın bu sıfatları, O'nun yüceliğini ve mükemmelliğini tanımamıza yardımcı olur. Bu sıfatları bilmek ve üzerinde düşünmek, insanın Allah'a olan imanını ve bağlılığını güçlendirir. |
Allah'ın sıfatlarının ezeli ve ebedi olması, yani başının ve sonunun olmaması ne anlama gelir ve bu sıfatların insan sıfatlarıyla benzerlik göstermemesi nasıl bir anlam taşır?
Cevap yazAllah'ın Sıfatlarının Ezeli ve Ebedi Olması
Allah'ın sıfatlarının ezeli ve ebedi olması, O'nun varlığının zaman ve mekânın ötesinde olduğunu gösterir. Yani, Allah'ın sıfatları başlangıcı ve sonu olmayan, her zaman ve her yerde mevcut olan niteliklerdir. Bu durum, Allah’ın varlığının değişmez ve sabit olduğunu, her şeyden bağımsız olduğunu ifade eder. İnsanlar ise zaman içinde değişir, gelişir ve sınırlı bir varlığa sahiptir.
İnsan Sıfatlarıyla Benzerlik Gösterememesi
Allah’ın sıfatları ile insan sıfatları arasında benzerlik kurmak, yanılgıya yol açabilir. İnsanların sıfatları sınırlıdır; örneğin, merhamet, bilgi veya kudret gibi sıfatlar, insanlar için sınırlı bir şekilde var olur. Ancak Allah'ın sıfatları sonsuzdur ve O’nun merhameti, bilgisi ve kudreti insanınkinden çok daha kapsamlı ve derindir. Bu nedenle, Allah'ın sıfatları, insanın sıfatlarından tamamen farklı bir anlam taşır; O’nun sıfatları, insanın varlığının ötesinde ve tüm evrenin yaratılışını ve düzenini belirleyen bir nitelik taşır. Bu, O’nun yüceliğini ve benzersizliğini pekiştirir.